Του Σταύρου Μαυρουδέα
Τον τελευταίο καιρό τα κυβερνητικά και συστημικά κέντρα προπαγανδίζουν ότι είναι ορατή η έξοδος από την κρίση που αυτά τα ίδια βύθισαν τη χώρα. Υποστηρίζεται ότι επιτέλους (μετά από τρία Μνημόνια και αρκετές αναθεωρήσεις τους, δραματική ύφεση και ραγδαία φτωχοποίηση των εργαζόμενων) το Μνημόνιο επιτυγχάνει. Προβάλλονται δύο επιχειρήματα: η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος και η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου πληρωμών. Πρόκειται για παραμύθια της Χαλιμάς.
Πρώτον, η βελτίωση του δημοσιονομικού ελλείμματος είναι εν πολλοίς τεχνητή και φυσικά στις πλάτες της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Προκύπτει από τις δραματικές διαδοχικές μειώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων-ΠΔΕ, τις διαδοχικές φοροεπιδρομές στα εισοδήματα των μικρομεσαίων και των εργαζομένων (ενώ ελαφρύνεται το μεγάλο κεφάλαιο) και την εσωτερική στάση πληρωμών του ελληνικού Δημοσίου προς τους πιστωτές του.
Δεύτερον, η βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών οφείλεται στη ραγδαία μείωση της κατανάλωσης που οδηγεί σε κάθετη μείωση των εισαγωγών. Όμως οι εξαγωγές δεν βελτιώνονται αισθητά και παραμένουν πάντα εξαιρετικά ευμετάβλητες. Βραχυπρόθεσμα, η υψηλή ισοτιμία του ευρώ και η συμμετοχή στην Κοινή Αγορά (που ευνοούν δομικά το ευρω-κέντρο έναντι της ευρω-περιφέρειας) αποκλείουν κάθε δυνατότητα σημαντικής ανόδου τους. Εξάλλου η βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων είναι μία μακρόχρονη διαδικασία που απαιτεί βαθιές δομικές αλλαγές. Η μόνη τέτοια που γίνεται είναι η μείωση του μισθολογικού κόστους, δηλαδή η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.
Τα κυβερνητικά και συστημικά κέντρα ψεύδονται ασυστόλως με βάση τη δική τους οικονομική ανάλυση. Τα Ορθόδοξα Οικονομικά, στα οποία ομνύουν πίστη, θεωρούν την ελληνική σαν απλά μία κρίση χρέους (αντιθέτως, η Μαρξιστική Πολιτική Οικονομία ορθά την χαρακτηρίζει σαν καπιταλιστική κρίση υπερσυσσώρευσης) και συνεπώς η επίλυση της εξαρτάται από τέσσερεις παράγοντες: (α) το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ, (β) το ποσοστό του πρωτογενούς πλεονάσματος σε σχέση με το ΑΕΠ, (γ) το πραγματικό επιτόκιο δανεισμού του δημοσίου και (δ) το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Από αυτά ουσιαστικά μόνο το δεύτερο είναι υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης.
Το πρώτο είναι ιστορικά δεδομένο. Το τρίτο εξαρτάται από την τρόικα των δανειστών και για την διάρκεια των Μνημονίων υπολογίζεται σε περίπου 4.5%.
Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ, που είναι και ο πιο σημαντικός καθώς επηρεάζει τους τρεις από τους τέσσερεις παράγοντες, ελέγχεται ελάχιστα πλέον από την κυβέρνηση καθώς βασικά εργαλεία (π.χ. ΠΔΕ) έχουν εκμηδενισθεί. Οι δε προσδοκίες για σχέδια Μάρσαλ είναι απλά στρουθοκαμηλισμοί. Ταυτόχρονα η ελληνική οικονομία έχει βυθισθεί, λόγω Μνημονίου, σε ένα καθοδικό υφεσιακό σπιράλ. Το 2011 η ύφεση «περιορίσθηκε» στο -6.9%. Το 2012 ήταν εξίσου δίσεκτο: -6,7% 1ο τρίμηνο, -6.3% 2ο τρίμηνο, -7.2% το σημαντικότερο (λόγω τουρισμού) 3ο τρίμηνο (περιέργως διορθώθηκε σε -6.9%). Μόνο με αλχημείες για το 4ο τρίμηνο θα επιτευχθεί ο επανειλημμένα αναθεωρημένος στόχος για -6.5%. Τρία είναι τα συνεπακόλουθα αυτού του υφεσιακού σπιραλ. Πρώτον, ότι έχουμε μία δυσαναπλήρωτη σωρευτική απώλεια που υπερβαίνει το 20% του ΑΕΠ. Δεύτερον, ότι ακόμη και αν η ύφεση αρχίσει να αποκλιμακώνεται θα διαρκέσει τουλάχιστον ακόμη μία διετία και θα ξεπεράσει το 25% του ΑΕΠ. Αυτό επηρεάζει αρνητικά τις τρεις από τις τέσσερεις παραμέτρους της βιωσιμότητας του χρέους και συνεπώς οδηγεί στη λήψη νέων μέτρων λιτότητας στην πλάτη προφανώς των γνωστών υποζυγίων (καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα είναι η μόνη παράμετρος στην οποία μπορεί να προσφύγει η κυβέρνηση). Τρίτον, γνωρίζουμε εμπειρικά ότι για να είναι βιώσιμο το χρέος πρέπει χονδρικά ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ να ισούται με το επιτόκιο δανεισμού. Είναι προφανές, με αυτό το υφεσιακό σπιραλ και ότι κάτι τέτοιο είναι εξωπραγματικό. Συνεπώς το Μνημονιακό πρόγραμμα «δεν βγαίνει» με τα ίδια τα δικά του κριτήρια.
Μέσα στον ευρωπαϊκό λαβύρινθο με τους μινώταυρους του δεν υπάρχει σωτηρία για την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία της χώρας μας. Μόνη διέξοδος είναι η αποδέσμευση από την ΕΕ.
-----------------
* Ο Σταύρος Δ. Μαυρουδέας είναι Αν.Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία 28-1-2013
Διαβάστε σχετικά:
Έξοδος από την κρίση ή η τελική φάση της ελληνικής τραγωδίας;
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου