Η Κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, η Αριστερά και η Χρυσή Αυγή

Του Δημήτρη Γρηγορόπουλου

Αυθαίρετη κινδυνολογία εκπορεύεται από την πλατεία Κουμουνδούρου με στόχο όλη η Αριστερά να στοιχηθεί πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζοντας την κυβέρνηση και τις υποχωρήσεις της. Διαφορετικά … όλοι θα απολογηθούμε και όλοι θα καταστραφούμε αν αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ενώ ακόμη ηχούν οι διθύραμβοι απ’ την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και διαχέεται ένα αίσθημα υπερηφάνειας για τη «σθεναρή» διαπραγμάτευση με τους επικυρίαρχους, αναπτύσσεται μια κινδυνολογία ασύμβατη με το κλίμα της «νίκης και υπερηφάνειας» των ημερών.

Η κινδυνολογία αυτή αναπτύσσεται σε δύο αλληλένδετα σκέλη: Πρώτον, η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ θα προσδιορίσει αρνητικά τη μοίρα του κινήματος και της Αριστερός για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεύτερον, αν αποδειχθούν φρούδες οι ελπίδες των μαζών ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνθλίψει το παρακμασμένο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης, ευρύτερες μάζες αγανακτισμένες και απογοητευμένες θα στραφούν παρορμητικά προς εθνικολαϊκά ρεύματα, και ιδίως προς τη Χρυσή Αυγή, που φιλοτεχνεί μιαν εικόνα πατριωτικής αντισυστημικής δύναμης.

Αυτή η ρητορική αναπτύσσεται απ’ την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, απ’ τα ΜΜΕ, από αριστερούς διανοούμενους, είτε από θέση κριτικής αμφισβήτησης είτε από θέση αριστερού συμβουλάτορα του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η κινδυνολογία δεν συνάδει με το κλίμα των ημερών και στην πραγματικότητα υποδηλώνει τη φοβία και την αβεβαιότητα και της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ για την ευόδωση της συμβιβαστικής γραμμής που έχει ενστερνιστεί. 

Ποια είναι η στόχευση αυτής της κινδυνολογίας; Όταν εκπορεύεται απ’ την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποσκοπεί στην εκβιαστική εκμαίευση από αριστερές μάζες και αριστερές πολιτικές δυνάμεις μιας άνευ όρων στήριξης της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τη διαρκή αναθέρμανση των ελπίδων αλλά κυρίως με το φόβητρο της ανάδειξης, του μπαμπούλα της εθνικιστικής και φασιστικής Δεξιάς.

Πρόκειται για «αναβάθμιση» της γνωστής λογικής της κριτικής στήριξης που απαιτούσε απ’ την Αριστερά ο «προοδευτικός» πόλος του κομματικού συστήματος, για ν’ αποφευχθεί η έλευση της Δεξιάς στην κυβερνητική εξουσία. Μ’ αυτό το ψευτοδίλημμα απ” το 1974 το ΠΑΣΟΚ λεηλατούσε τις ψήφους των αριστερών μαζών. Σήμερα η κινδυνολογία αυτή εκσυγχρονίζεται και οξύνεται με την επίκληση του υπαρκτού κινδύνου ανάδειξης της φασιστικής δεξιάς ως εναλλακτικής ριζοσπαστικής λύσης.

Τον κίνδυνο επέλασης της Ακροδεξιάς επισείουν διανοούμενοι προς την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, για να αποτρέψουν την υποταγή της στα εκβιαστικά τελεσίγραφα του Βερολίνου. Άλλοι, για ν’ αποφευχθούν τα σύγχρονα Νταχάου ή «ένα ιστορικό τους ανάλογο», θεωρούν αναγκαία την ενότητα της Αριστερός στο μαζικό κίνημα, αλλά και μεταξύ των πολιτικών οργανώσεών της, ώστε ν’ ανοίξει ο δρόμος για ένα αριστερό μεταβατικό πρόγραμμα και να αποσοβηθεί η έλευση των φασιστικών τεράτων.

Συμμαχία όμως σοσιαλφιλελεύθερης διαχείρισης και αριστερής πολιτικής είναι αδύνατη. Είναι δυνατή η ενότητα δράσης στο μαζικό και αντιφασιστικό κίνημα.

Τα δύο σκέλη της κινδυνολογίας συνδέονται διαλεκτικά. Το πρώτο σκέλος, ότι δηλαδή η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ θα συμπαρασύρει σε πτώση και την Αριστερά, είναι προϋπόθεση και του δεύτερου σκέλους, της αναπόδραστης δηλαδή σε μια τέτοια συνθήκη απειλητικής ανάδυσης της φασιστικής Δεξιάς.

Οι φόβοι αυτοί δεν είναι αβάσιμοι. Όντως η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ (που κινείται με ταχείς ρυθμούς απ’ το επίπεδο της θεωρητικής υπόθεσης στην έμπρακτη επιβεβαίωσή της), ως υπόδειγμα κυρίαρχης Αριστερός στη συνείδηση των μαζών, μπορεί να αμαυρώσει την εναλλακτική δυνατότητα της Αριστερός συνολικά. Και εύλογα η δυσφήμηση και ακύρωση της Αριστερός σαν εναλλακτικής κοινωνικοπολιτικής δυνατότητας, σε συνθήκες παρατεταμένης κρίσης και πιεστικής ανάγκης διεξόδου, ανοίγει το δρόμο στον έτερο «ριζοσπαστισμό», αυτόν της Ακροδεξιάς. Με την πρόδηλη διαφορά ότι είναι ριζοσπαστισμός ψευδεπίγραφος και υπεραντιδραστικός, αφού θα αποτελεί μορφή διαχείρισης και αναπαραγωγής του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

Για την τεκμηρίωση αυτής της εκδοχής χρησιμοποιούνται μηχανιστικές συγκρίσεις με άλλες εποχές και άλλες κοινωνίες. Κλασική είναι η αναφορά στη μεσοπολεμική Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1918-1933), στην οποία ηγεμόνευσε η σοσιαλδημοκρατία. Η αποτυχία της σοσιαλδημοκρατίας ωστόσο δεν την οδήγησε σε συντριβή, αφού διατήρησε γενικά τις δυνάμεις της, συνδέθηκε όμως με την άνοδο του ναζιστικού αλλά και του κομμουνιστικού κόμματος. Στην Ελλάδα η συντριβή του αριστερού στην αρχή και δεξιού στη συνέχεια σοσιαλδημοκρατικού ΠΑΣΟΚ οδήγησε στη θεαματική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και σε σαφώς μικρότερη άνοδο της X. Αυγής.

Στην Ισπανία η ήττα των σοσιαλιστών και των κομμουνιστών συνδέθηκε με την άνοδο του Ποδέμος, ενώ η επιρροή των ακροδεξιών έμεινε αμελητέα. Αντίθετα, στη Γαλλία η ραγδαία αποκαθήλωση του Ολάντ που προβλήθηκε ως Μεσσίας δεν φαίνεται να ενισχύει την Αριστερά αλλά το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν, που διεκδικεί με αξιώσεις πλέον την εξουσία. Απ” την παράθεση διαφορετικών παραδειγμάτων δεν επιβεβαιώνεται η γραμμική εξέλιξη του σχήματος (ιδίως σε συνθήκες κρίσης): Ήττα της Αριστερός, ηγεμονική άνοδος της Ακροδεξιάς (εξαίρεση η Γαλλία). Η λογική ανάλυση επιβεβαιώνει την εμπειρική. Η ιστορία εξελίσσεται μέσα απ’ τη σύγκρουση διαφορετικών αντικειμενικών τάσεων, που τις εκφράζουν και τις υποστηρίζουν διαφορετικά πολιτικά υποκείμενα.

Συγκεκριμένα, στα καθ’ ημάς: Η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολύ ισχυρή δυνατότητα. Η έλξη της Αριστερός απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία φθοράς είναι επίσης μια δυνατότητα. Δυνατότητα όμως είναι και η ενίσχυση της Αριστερός, αν εκμεταλλευτεί σωστά τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ. Δυνατότητα ανόδου θα έχει και η ΝΔ, ιδίως με μια κεντροδεξιά μετάλλαξη. Ισχυρή δυνατότητα ανόδου, υπό προϋποθέσεις βέβαια, έχει και η X. Αυγή. Η Αριστερά, για να μη συμπαρασυρθεί, αλλά να αξιοποιήσει δημιουργικά την προϊούσα και πιθανόν ταχεία φθορά του ΣΥΡΙΖΑ (εξαιτίας των δικών του επιλογών) πρέπει με τη θεωρία και την πολιτική της να εξασφαλίσει πρόσφορο και αποτελεσματικό πλαίσιο:

Πρώτο, δεν πρέπει να κυριαρχήσει στη στάση της μια λογική παθητικής αναμονής, αυταρέσκειας και βεβαιότητας για την εμβέλεια του λόγου της.

Δεύτερον, ένας δασκαλίστικος «δικαιωτισμός» («θυμάσαι που σου τα ’λεγα») θα είναι υποτιμητικός και απωθητικός για αριστερούς ανθρώπους που αναζητούν νέα πολιτική έκφραση, χωρίς να έχουν σπάσει ολοκληρωτικά τους δεσμούς με την προηγούμενη επιλογή τους.

Δημοσιεύθηκε στο ΠΡΙΝ,1/3/2015