Προβληματισμοί για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και την κεντρικά διευθυνόμενη οικονομία

Γράφει ο Στωικός

Πολλούς προβληματισμούς για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και τον κεντρικό σχεδιασμό, δημιουργεί το άρθρο που δημοσίευσε πρόσφατα ο Ε.Α. υπό τον τίτλο «Η Κούβα αναδιαρθρώνει το σοσιαλισμό της» το οποίο υπογράφεται από τον εθνικό Πρόεδρο του Κομμουνιστικού Κόμματος ΗΠΑJohn Bachtell.

Αν όσα αναγράφονται στο άρθρο απηχούν τη σημερινή πραγματικότητα στην Κούβα, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε τεκτονικές αλλαγές.

Από όλα τα στοιχεία που παρέθεσε ο αρθρογράφος για τις επιχειρούμενες οικονομικές αλλαγές, μεγαλύτερη εντύπωση μας προκάλεσε η ακόλουθη παράγραφος: «Ένας νέος νόμος για τις ξένες επενδύσεις που εγκρίθηκε το 2014 περικόπτει τους φόρους επί των κερδών από 0,5% έως 15%, επιτρέπει την πλήρη ξένη ιδιοκτησία επιχειρήσεων και επιτρέπει επενδύσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας εκτός από την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και το στρατό».

Όπως πολύ καλά μπορεί να καταλάβει ο αναγνώστης, η Κούβα ανοίγει τις πύλες στην είσοδο του ξένου κεφαλαίου σε όλους τους τομείς της οικονομίας εκτός από την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την άμυνα.

Αυτό άλλωστε προκύπτει και στην εισαγωγή του άρθρου, όπου γίνεται λόγος για την κατασκευή ενός υπερσύγχρονου λιμανιού εμπορικών πλοίων στον Κόλπο Μαριέλ, όπου και μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι: «Το δημόσιας ιδιοκτησίας Λιμάνι Μαριέλ, που θα αποτελεί παράλληλα μια σημαντική αρτηρία στις θαλάσσιες μεταφορές και μια ειδική οικονομική ζώνη συνεργασίας, αντιμετωπίζεται ως ζωτικό οικονομικό εργαλείο. Έχει ως στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων…».

Εντυπωσιακό είναι εξ’ άλλου και το στοιχείο, ότι στόχος των προωθούμενων οικονομικών μεταρρυθμίσεων, είναι να αυξηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας από το 5% που είναι σήμερα, στο 45% τα επόμενα χρόνια.

Όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία κατατείνουν στο συμπέρασμα, ότι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Κούβα με βάση τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, αντιμετώπισε ανυπέρβλητα εμπόδια με αποτέλεσμα να εξωθήσει (εξαναγκάσει;) την ηγεσία της χώρας, να αναζητήσει τη λύση στα οξυμένα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, στην προσέλκυση του ξένου ιδιωτικού κεφαλαίου.

Δικαιολογίες υπάρχουν πολλές. Άλλωστε το ίδιο το άρθρο τις επισημαίνει: οικονομικός αποκλεισμός, επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης, οι τυφώνες που έπληξαν την αγροτική παραγωγή. Όμως το πρόβλημα παραμένει και αναζητεί απαντήσεις.

Και στη συγκεκριμένη περίπτωση το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας και η αποτελεσματικότητα του να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες για μια ευημερούσα κοινωνία η οποία θα στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις και όχι στα δεκανίκια του ξένου κεφαλαίου. Και εμείς εδώ στην Ελλάδα το γνωρίζουμε πολύ καλά. Ότι το ξένο κεφάλαιο για να επενδύσει σε μια χώρα, ζητά γην και ύδωρ.

Στην προκειμένη περίπτωση, αν επρόκειτο μόνο για την Κούβα, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ιδιαιτερότητα. Μια μικρή χώρα, χωρίς συμμάχους (μετά την πτώση της ΕΣΣΔ), λίγες εκατοντάδες μίλια μακριά από τις ακτές του Μαϊάμι, βρίσκεται αντιμέτωπη με την ισχυρότερη και καθόλα αδίστακτη χώρα του πλανήτη: τις ΗΠΑ.

Μα δεν πρόκειται μόνο για την Κούβα. Η εγκατάλειψη του κεντρικού σχεδιασμού και η στροφή προς το ιδιωτικό κεφάλαιο, είχε ξεκινήσει στις αρχές της δεκαετίας του 70 στην Κίνα. Και εκ του αποτελέσματος μπορούμε σήμερα να πούμε, ότι το κινέζικο πείραμα «στέφτηκε από επιτυχία». Ας σκεφτούμε, ποια ήταν η Κίνα το 19ο αιώνα; Μια φεουδαρχική χώρα, που βρισκόταν στο έλεος των μεγάλων αποικιοκρατικών – ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής. Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί, Ιάπωνες και Ρώσοι αποικιοκράτες, είχαν διαμοιράσει τα ιμάτια της και την είχαν θέσει υπό κατοχή.

Αντίθετα, σήμερα η Κίνα έχει μια ταχεία αναπτυσσόμενη οικονομία, την δεύτερη στον πλανήτη με κριτήριο το ΑΕΠ, ενώ, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, είναι θέμα χρόνου, να ξεπεράσει τις ΗΠΑ και να εδραιωθεί στην πρώτη θέση διεθνώς.

Το τίμημα όμως της «επιτυχίας» αυτής, ήταν βαρύ. Η ταξική διάρθρωση τη κινεζικής κοινωνίας δεν διαφέρει σήμερα σε πολλά, από αυτή των μεγάλων καπιταλιστικών κοινωνιών του πλανήτη, καθώς έχει διαμορφωθεί μια ισχυρή αστική τάξη που εκμεταλλεύεται την εργασία των εκατοντάδων εκατομμυρίων εργατών στο εσωτερικό της χώρας (πολλές φορές σε συνεργασία με το ξένο κεφάλαιο που έχει επενδύσει στην κινέζικη οικονομία), ενώ διευρύνει όλο και περισσότερο την παρουσία της στο εξωτερικό. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κινέζοι κεφαλαιούχοι και οι κρατικές εταιρίες της χώρας (οι οποίες εργάζονται με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια) πραγματοποιούν επενδύσεις σε όλο τον πλανήτη, μη εξαιρουμένων και των ΗΠΑ.

Το κινεζικό αυτό «θαύμα» στηρίχτηκε πάνω στα βάθρα της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από άνθρωπο. Βάθρα τα οποία επεδίωκε να γκρεμίσει η κινεζική επανάσταση του 1949.

Μετά την Κίνα, ακολούθησε το Βιετνάμ, το οποίο, μετά τις δραματικές εξελίξεις στα τέλη της δεκαετίας του 80 και των αρχών της δεκαετίας του 90, εγκαταλείπει με τη σειρά του τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και κάνει άνοιγμα στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Από τα λίγα που γνωρίζουμε για τη χώρα αυτή, σε 70 – 80 τομείς της οικονομίας της, δραστηριοποιείται ιδιωτικό κεφάλαιο, μη εξαιρουμένων των αμερικάνων κεφαλαιούχων οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις στη χώρα. Εχουν δηλαδή εγκαθιδρυθεί αστικές σχέσεις παραγωγής, οι οποίες αποτελούν τη βάση της ταξικής διαστρωμάτωσης, της δημιουργίας κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και της εισόδου και εδραίωσης της αστικής ιδεολογίας. Φορείς της αστικής ιδεολογίας, είναι προφανώς οι κάτοχοι των μέσων παραγωγής, οι οποίοι αποτελούν την αστική τάξη της χώρας.

Το θέμα που θίγουμε είναι φυσικά τεράστιο και δεν μπορεί να καλυφθεί με αποσπασματικά άρθρα, τα οποία στην καλύτερη περίπτωση προσεγγίζουν τις πιο εξωτερικές σχέσεις του φαινομένου.

Φιλοδοξία μας, απλώς είναι, να ανοίξει μια συζήτηση στους κόλπους της κομμουνιστικής Αριστεράς, για τα σοβαρά προβλήματα που ανέκυψαν στην πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στις χώρες που άντεξαν στους σεισμούς που οδήγησαν στις ανατροπές των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών χωρών.

Και από τη στιγμή που ο σοσιαλισμός που θα στηρίζεται στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, αποτελεί την βασική πρόταση των κομμουνιστών, για την υπέρβαση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, το όλο θέμα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα.

Πηγή:Εργατικός Αγώνας