Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013

Η επιστήμη των βασανιστηρίων

Του Περικλή Κοροβέση*


Η Διεθνής Αμνηστία μάς δίνει κάθε χρόνο μια έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο. 

Και είναι εντυπωσιακό να διαπιστώνουμε πως, ακόμα και σε κείνες τις χώρες που θεωρούνται υποδείγματα δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα κατoχυρωμένα συνταγματικά, τα βασανιστήρια, με τη μία ή την άλλη μορφή, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. 

Ηδη από το 1948, η Παγκόσμια Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, που ψήφισαν τα Ηνωμένα Εθνη, απαγόρευε τα βασανιστήρια σε παγκόσμιο επίπεδο. Και αυτό γινόταν πρώτη φορά στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Μερικές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, είχαν απαγορεύσει τα βασανιστήρια σε κάποια φάση του 19ου αιώνα. 


Από τις πρωτόγονες κοινωνίες ώς τις πιο αναπτυγμένες, η άσκηση βίας πάνω σε ένα άτομο ήταν το προνομιακό όπλο της κάθε εξουσίας και ήταν απόλυτα νομιμοποιημένο. Η βία και ο πόλεμος είναι σημάδια πως η ανθρωπότητα δεν έχει εκπολιτιστεί και βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της βαρβαρότητάς της. 

Τι απέγιναν όλες αυτές οι βαρυσήμαντες διακηρύξεις των Διεθνών Οργανισμών – που σχεδόν έχουν επικυρωθεί από όλες τις χώρες οι οποίες θέλουν να έχουν μια σχέση με τη Διεθνή Κοινότητα;

Γινήκαν όμορφα άρθρα στα συντάγματά τους, ακόμα και στο δικό μας του 1975: άδεια πουκάμισα. Η πραγματικότητα έχει αποδείξει πώς όσο πιο ισχυρή είναι μια χώρα τόσο πιο μεγάλη εξουσία διαθέτει, άρα και πιο πολλά βασανιστήρια. Καμιά εξουσία δεν παραδίδει οικειοθελώς τα αγαπημένα της όπλα. Και έχουμε τα παραδείγματα του Αμπού Γκράιμπ και του Γκουαντάναμο. Εδώ τα βασανιστήρια έχουν εκβιομηχανισθεί και μάλιστα θεωρούνται αναγκαίες ενέργειες για την ασφάλεια των πολιτών. Οποιος βαπτισθεί τρομοκράτης δεν έχει πια κανένα ανθρώπινο δικαίωμα. Και τρομοκράτης ή ακραίος μπορεί να χαρακτηρισθεί ο καθένας που δεν είναι αρεστός στην εξουσία. Ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ, που είναι ένα μετριοπαθές σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Οσοι έχουν διαβάσει μαρτυρίες κρατουμένων για τις εμπειρίες τους από τα βασανιστήρια, σε όποια γωνιά της Γης, έχουν διαπιστώσει πως οι μέθοδοι της βίας, σωματικής ή ψυχολογικής, είναι παντού οι ίδιες. Λες και όλοι οι βασανιστές του κόσμου έχουν περάσει από την ίδια σχολή, να πούμε κάτι σαν Σχολή Σικάγου βασανιστών. Υπερβολικό; Και όμως υπάρχει. Είναι το απόρρητο σύγγραμμα της CIA για τα βασανιστήρια, με συγγραφείς καθηγητές πανεπιστημίου, κοινωνιολόγους, ψυχιάτρους, ψυχαναλυτές και φυσικά ανακριτές που είχε το κωδικό όνομα KUBARK. 
Το εγχειρίδιο αυτό είχε συνταχθεί κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, κατά παράβαση των αποφάσεων του ΟΗΕ. Βγήκε στη δημοσιότητα το 1997. Οι δημοσιογράφοι της «Baltimor Sun», ύστερα από τρία χρόνια αγώνα, κατόρθωσαν να αποχαρακτηρισθεί αυτό το ντοκουμέντο, βάσει του νόμου για την ελευθερία στην πληροφόρηση. Μεγάλη δημοσιογραφική επιτυχία, αλλά δεν έκανε τον θόρυβο που θα έπρεπε. Απλώς θάφτηκε. Ακόμα και οι ευαίσθητοι σε αυτά τα ζητήματα Γάλλοι δημοσίευσαν το βιβλίο δεκαπέντε χρόνια μετά.
Ενα μεγάλο μέρος αυτού του βιβλίου είναι λογοκριμένο. Δόθηκε στη δημοσιότητα μόνο το μέρος που αφορά την ψυχολογική βία. Η φυσική βία έχει διαγραφεί. Αλλά από άλλες πηγές ξέρουμε πως τάγματα εφόδου βασανιστών και δολοφόνων στην Ονδούρα είχαν εκπαιδευτεί από πράκτορες της CIA (προφανώς εφαρμόζοντας τις οδηγίες που λογοκρίθηκαν στο βιβλίο). 

Τα εγχειρίδια βασανιστηρίων δεν είναι κάτι το καινούργιο για την ανθρωπότητα. 
Η Ιερά Εξέτασις είναι η πρώτη που «επιστημονικοποιεί» τα βασανιστήρια με συνεργασία γιατρών. Επινοεί νέα εργαλεία για τη μεγιστοποίηση του πόνου και για να παρατείνει το μαρτύριο όσο γίνεται περισσότερο. Η φήμη του καλού ιεροεξεταστή μεγάλωνε αν έγραφε και κάποιο εγχειρίδιο και δημιουργούσε σχολή. Διάσημοι έγιναν ο Νίκολας Εμερις και ο Μπερνάρ Γκουί. Τα ψυχολογικά βασανιστήρια μπορεί να αποδειχθούν πιο απάνθρωπα από τα φυσικά και να δημιουργήσουν καταστροφές στον ανθρώπινο οργανισμό, χειρότερες από αυτές που μπορεί να προξενήσει η ωμή βία. Και οι συνέπειές τους μπορεί να γίνουν χρόνιες. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος μπορεί να τρελαθεί. Και αυτό αποδείχθηκε με τα πρώτα πειράματα που έκαναν οι ΗΠΑ στον Καναδά. Ο άνθρωπος που ανακρίνεται ονομάζεται πηγή. Αρα δεν έχει κανένα ανθρώπινο δικαίωμα. Πρέπει να γίνει ένα άγραφο χαρτί, να χάσει τελείως την προσωπικότητά του και να γίνει αυτό που θέλουν οι βασανιστές. Αλλά σε αυτό το θέμα θα επανέλθουμε, γιατί δυστυχώς είναι πάντα επίκαιρο.

perkor29@gmail.com


Δεν υπάρχουν σχόλια :