Mετάφραση Αριάδνη Αλαβάνου
Προ ημερών δημοσιεύτηκε η έκθεση του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία – φυσικά και για την ελληνική οικονομία, σε περίοπτη θέση για λόγους ευνόητους.
Η έκθεση περιείχε μια “βόμβα”: Ο πρωταγωνιστής της παγκόσμιας λιτότητας δήλωσε ότι όλη η διαπραγμάτευση της τρόικας, τα εξοντωτικά μέτρα των 13,5, 18, 20 και βάλε δισ. ευρώ δεν θα έχουν αποτέλεσμα.
Η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη από την αρχική εκτίμηση και το χρέος θα επιδεινώνεται διαρκώς. Το παρακάτω άρθρο στέκεται κυρίως στην τεχνική πλευρά, αλλά υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα πολιτική:
Τι έπαθε ξαφνικά το ΔΝΤ (αλλά και οι κυρίαρχοι χρηματοπιστωτικοί κύκλοι που εκφράζονται μέσω των Financial Times);
Μια ερμηνεία είναι ότι οι Αμερικανοί, με το μεγαλύτερο μερίδιο στο ταμείο, αλλά και οι άλλες χώρες-χρηματοδότες του ΔΝΤ δεν θέλουν πια να πληρώνουν άνευ όρων τα σπασμένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα
πολλαπλασιαστούν με την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο κ.ά. να μπαίνουν στην ουρά για "διάσωση " – να πληρώσουν και οι Γερμανοί, θα μπορούσε να είναι το μήνυμα, αν θέλουν να προβάλλονται ως ηγεμόνες. Μια άλλη είναι ότι η ηγεμονία της Γερμανίας επιδιώκεται να τεθεί υπό κάποιο έλεγχο. Τα δύο πιο ασφαλή συμπεράσματα, όμως, είναι τα εξής: Πρώτον, ότι παίζεται ένα παιχνίδι ισχύος εις βάρος των εργαζομένων της Ευρώπης, και ότι το ΔΝΤ, που προκάλεσε κοινωνική καταστροφή με τα προγράμματά του σε πάμπολλες χώρες, δεν άλλαξε ξαφνικά και αποφάσισε να γυρίσει σελίδα. Κάποιοι ανησυχούν ότι οι Ευρωπαίοι τραβούν πολύ το σκοινί και δημιουργούνται συστημικοί κίνδυνοι. Η τελευταία φράση του άρθρου που επισημαίνει ότι αυτό που θα βιώσει ο ευρωατλαντικός καπιταλισμός θα είναι χειρότερο απ΄ τη στασιμότητα της Ιαπωνίας είναι πολύ ενδεικτική. (Σ.τ.Μ.)
-------------------------
Ήταν μεταμφιεσμένη σε τεχνικό παράρτημα, αλλά αποδείχθηκε μια ανταρσία. Το ΔΝΤ δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας μελέτης , η οποία δείχνει ότι ο αντίκτυπος της δημοσιονομικής πολιτικής στην οικονομική μεγέθυνση είναι μεγαλύτερος από όσο είχε εκτιμηθεί. Το πολιτικό συμπέρασμα του μεγάλου δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή [πόσο μειώνεται το ΑΕΠ αν περικοπεί ένα ποσό δημοσίων δαπανών] είναι προφανές: η υπερβολική λιτότητα επιδεινώνει αντί να λύνει τα προβλήματα. Πρέπει να τερματιστεί.
Πρέπει κανείς να είναι σαφής σχετικά με το τι εννοεί και τι δεν εννοεί αυτή η δήλωση. Το ΔΝΤ δεν λέει ότι η λιτότητα είναι πολύ σκληρή, πολύ άδικη, προκαλεί πολλή οδύνη βραχυπρόθεσμα ή πλήττει τους φτωχούς περισσότερο από τους πλούσιους. Απλά λέει ότι η λιτότητα δεν μπορεί να πετύχει το στόχο της της μείωσης του χρέους μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα.Ο δεύτερος ισχυρισμός είναι ότι τα περισσότερα μοντέλα πρόβλεψης υποτιμούν τον πολλαπλασιαστή κατά 0,4 έως 1,2. Αυτό συνεπάγεται ότι πρέπει να υπάρχει μια γκάμα ανάμεσα στο 0,9 και το 1,7. Η εκτίμηση για την περιφέρεια της Ευρωζώνης είναι πιο κοντά στο υψηλότερο άκρο αυτής της γκάμας. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι είναι 1,5.
Αυτό σημαίνει ότι μια δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος θα μεταφραζόταν σε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4,5%. Χονδρικά, αυτό χρειάζεται να κάνει η Ισπανία για να φτάσει το δημοσιονομικό της στόχο το επόμενο έτος.
Ο πολλαπλασιαστής μάς λέει το μέγεθος της ύφεσης που θα έχει η Ισπανία. Και μας λέει ότι η πρόβλεψη της ισπανικής κυβέρνησης για πτώση 0,5% του ΑΕΠ το 2013 είναι μια αυταπάτη. Το τεχνικό άρθρο κάνει δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη είναι ότι οι περισσότεροι τυποποιημένοι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούνται στα συνηθισμένα μοντέλα πρόβλεψης , συμπεριλαμβανομένου του πολλαπλασιαστή του ΔΝΤ, είναι σε γενικές γραμμές της τάξης του 0,5. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε επιπρόσθετο δολάριο ή ευρώ μειωμένης κρατικής δαπάνης η οικονομία συρρικνώνεται κατά 50 σεντς. Όμως, αυτή δεν είναι ρεαλιστική εκτίμηση για τη σημερινή εποχή. Ακόμη και διαισθητικά καταλαβαίνει κανείς ότι ο πολλαπλασιαστής πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 -- απλώς επειδή το δημοσιονομικό σφίξιμο δεν αντισταθμίζεται από χαμηλότερα επιτόκια. Κανένας δεν απορροφά τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας που προκαλεί η λιτότητα.
Ποιες είναι οι πολιτικές επιπτώσεις αυτής της ανάλυσης; Θα μπορούσε να ελπίζει κανείς, τουλάχιστον, ότι θα έπειθε τις ευρωπαϊκές Αρχές να μεταστραφούν από το ανελέητο και τελικά μάταιο κυνηγητό των ονομαστικών ελλειμμάτων προς διαρθρωτικούς στόχους. Εάν έκαναν μόνο αυτό – που πιστεύω ότι δεν είναι καθόλου αρκετό-- θα μπορούσαν τουλάχιστον να τερματίσουν τον φαύλο κύκλο όπου οι κυβερνήσεις πρέπει να σωρεύουν το ένα πρόγραμμα λιτότητας πάνω στο άλλο απλώς για να ανταποκριθούν σε έναν αυθαίρετο ονομαστικό στόχο. Ένα στόχο που δεν έχει καμιά εγγενή λογική πέραν από το ότι απλώς υπάρχει.Θα μπορούσε κανείς να προχωρήσει πέρα απ' αυτό αν λάβει ως δεδομένη την υστέρηση, δηλαδή το ότι η ύφεση θα προκαλέσει μακροχρόνια ζημία που δεν θα αναστραφεί με την επακόλουθη ανάκαμψη. Για παράδειγμα, αν η κυκλική ανεργία γίνει διαρθρωτική. Η Ιταλία ανέφερε πρόσφατα ότι το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών στο Νότο έπεσε στα επίπεδα του 2004. Όταν μια δεκαετία προσπαθειών να αυξηθεί η εργασία των γυναικών αναστρέφεται από μία μοναδική ύφεση , τότε έχεις υστέρηση.
Σε μια πρόσφατη εργασία, οι οικονομολόγοι Μπραντ ΝτεΛονγκ και Λόρενς Σάμερς άρχιζαν με την παρατήρηση ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής αυξάνεται όταν η νομισματική πολιτική φτάνει στο όριο του 0. Στη συνέχεια πρόσθεταν το φαινόμενο της υστέρησης, έκαναν μια σειρά λογικών υποθέσεων σχετικά με την κατάσταση του κόσμου και βρήκαν ότι το ερέθισμα των δαπανών μπορεί να μετατραπεί σε αυτοχρηματοδοτούμενο. Το επακόλουθο είναι η λιτότητα να προκαλεί τα αντίθετα αποτελέσματα. Με άλλα λόγια η λιτότητα γίνεται η αιτία επιδείνωσης της κρίσης χρέους.
Το ΔΝΤ δεν φτάνει τόσο μακριά. Αλλά ακόμη και οι πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις που προκύπτουν από την ανάλυσή του προκάλεσαν κάποιο σοκ στους Ευρωπαίους που αντέδρασαν με μεγάλο εκνευρισμό στο Τόκιο την περασμένη εβδομάδα. Είπαν ότι δεν “βοηθούσε” το ότι το ΔΝΤ τολμούσε να αμφισβητήσει την υπέρ λιτότητας συναίνεση, δεδομένης της αρχικής δυσκολίας που υπήρξε για να επιτευχθεί.
Αυτό δημιουργεί ένα ερώτημα: γιατί το κάνει αυτό το ΔΝΤ; Εικάζω ότι το ΔΝΤ πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει ότι η παρούσα πολιτική είναι αναποτελεσματική. Το ΔΝΤ έθεσε ένα σημαντικό ερώτημα και αξίζει συγχαρητηρίων ιδίως αν αυτό συνεπάγεται αυτοκριτική.
Βεβαίως, ουδείς έχει την αυταπάτη ότι η Ευρωζώνη θα εγκαταλείψει την πολιτική της λόγω μιας οικονομετρικής ανάλυσης. Όπως γνωρίζουν πολύ καλά πάρα πολλοί απογοητευμένοι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι, η μακροοικονομική ανάλυση γενικά δεν παίζει ρόλο στις αποφάσεις της Ευρωζώνης.
Το περισσότερο που θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την πρόκληση του ΔΝΤ είναι μια αλλαγή της συζήτησης μακροπρόθεσμα. Δεν θα έχει αντίκτυπο στο δημοσιονομικό έτος 2013. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι παρανοϊκοί όσον αφορά την αξιοπιστία τους και περιμένω πως θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν την πολιτική της λιτότητας μέχρι το πικρό τέλος, όταν αυτή πολιτική καταρρεύσει. Τελικά θα έλθει μια εποχή οικονομικής φώτισης, αλλά όχι ακόμη.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι άκρως συμβολικά όλα αυτά που συνέβησαν στην Ιαπωνία. Δυστυχώς, κάνουμε πολύ πιο μεγάλα πολιτικά λάθη από όσα οι Ιάπωνες τη δεκαετία του 1990. Και αν δεν ακούσουμε τη συμβουλή του ΔΝΤ, αυτό που θα ζήσουμε θα είναι χειρότερο.
Η έκθεση περιείχε μια “βόμβα”: Ο πρωταγωνιστής της παγκόσμιας λιτότητας δήλωσε ότι όλη η διαπραγμάτευση της τρόικας, τα εξοντωτικά μέτρα των 13,5, 18, 20 και βάλε δισ. ευρώ δεν θα έχουν αποτέλεσμα.
Η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη από την αρχική εκτίμηση και το χρέος θα επιδεινώνεται διαρκώς. Το παρακάτω άρθρο στέκεται κυρίως στην τεχνική πλευρά, αλλά υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα πολιτική:
Τι έπαθε ξαφνικά το ΔΝΤ (αλλά και οι κυρίαρχοι χρηματοπιστωτικοί κύκλοι που εκφράζονται μέσω των Financial Times);
Μια ερμηνεία είναι ότι οι Αμερικανοί, με το μεγαλύτερο μερίδιο στο ταμείο, αλλά και οι άλλες χώρες-χρηματοδότες του ΔΝΤ δεν θέλουν πια να πληρώνουν άνευ όρων τα σπασμένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα
πολλαπλασιαστούν με την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο κ.ά. να μπαίνουν στην ουρά για "διάσωση " – να πληρώσουν και οι Γερμανοί, θα μπορούσε να είναι το μήνυμα, αν θέλουν να προβάλλονται ως ηγεμόνες. Μια άλλη είναι ότι η ηγεμονία της Γερμανίας επιδιώκεται να τεθεί υπό κάποιο έλεγχο. Τα δύο πιο ασφαλή συμπεράσματα, όμως, είναι τα εξής: Πρώτον, ότι παίζεται ένα παιχνίδι ισχύος εις βάρος των εργαζομένων της Ευρώπης, και ότι το ΔΝΤ, που προκάλεσε κοινωνική καταστροφή με τα προγράμματά του σε πάμπολλες χώρες, δεν άλλαξε ξαφνικά και αποφάσισε να γυρίσει σελίδα. Κάποιοι ανησυχούν ότι οι Ευρωπαίοι τραβούν πολύ το σκοινί και δημιουργούνται συστημικοί κίνδυνοι. Η τελευταία φράση του άρθρου που επισημαίνει ότι αυτό που θα βιώσει ο ευρωατλαντικός καπιταλισμός θα είναι χειρότερο απ΄ τη στασιμότητα της Ιαπωνίας είναι πολύ ενδεικτική. (Σ.τ.Μ.)
-------------------------
Ήταν μεταμφιεσμένη σε τεχνικό παράρτημα, αλλά αποδείχθηκε μια ανταρσία. Το ΔΝΤ δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας μελέτης , η οποία δείχνει ότι ο αντίκτυπος της δημοσιονομικής πολιτικής στην οικονομική μεγέθυνση είναι μεγαλύτερος από όσο είχε εκτιμηθεί. Το πολιτικό συμπέρασμα του μεγάλου δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή [πόσο μειώνεται το ΑΕΠ αν περικοπεί ένα ποσό δημοσίων δαπανών] είναι προφανές: η υπερβολική λιτότητα επιδεινώνει αντί να λύνει τα προβλήματα. Πρέπει να τερματιστεί.
Πρέπει κανείς να είναι σαφής σχετικά με το τι εννοεί και τι δεν εννοεί αυτή η δήλωση. Το ΔΝΤ δεν λέει ότι η λιτότητα είναι πολύ σκληρή, πολύ άδικη, προκαλεί πολλή οδύνη βραχυπρόθεσμα ή πλήττει τους φτωχούς περισσότερο από τους πλούσιους. Απλά λέει ότι η λιτότητα δεν μπορεί να πετύχει το στόχο της της μείωσης του χρέους μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα.Ο δεύτερος ισχυρισμός είναι ότι τα περισσότερα μοντέλα πρόβλεψης υποτιμούν τον πολλαπλασιαστή κατά 0,4 έως 1,2. Αυτό συνεπάγεται ότι πρέπει να υπάρχει μια γκάμα ανάμεσα στο 0,9 και το 1,7. Η εκτίμηση για την περιφέρεια της Ευρωζώνης είναι πιο κοντά στο υψηλότερο άκρο αυτής της γκάμας. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι είναι 1,5.
Αυτό σημαίνει ότι μια δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος θα μεταφραζόταν σε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4,5%. Χονδρικά, αυτό χρειάζεται να κάνει η Ισπανία για να φτάσει το δημοσιονομικό της στόχο το επόμενο έτος.
Ο πολλαπλασιαστής μάς λέει το μέγεθος της ύφεσης που θα έχει η Ισπανία. Και μας λέει ότι η πρόβλεψη της ισπανικής κυβέρνησης για πτώση 0,5% του ΑΕΠ το 2013 είναι μια αυταπάτη. Το τεχνικό άρθρο κάνει δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη είναι ότι οι περισσότεροι τυποποιημένοι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούνται στα συνηθισμένα μοντέλα πρόβλεψης , συμπεριλαμβανομένου του πολλαπλασιαστή του ΔΝΤ, είναι σε γενικές γραμμές της τάξης του 0,5. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε επιπρόσθετο δολάριο ή ευρώ μειωμένης κρατικής δαπάνης η οικονομία συρρικνώνεται κατά 50 σεντς. Όμως, αυτή δεν είναι ρεαλιστική εκτίμηση για τη σημερινή εποχή. Ακόμη και διαισθητικά καταλαβαίνει κανείς ότι ο πολλαπλασιαστής πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 -- απλώς επειδή το δημοσιονομικό σφίξιμο δεν αντισταθμίζεται από χαμηλότερα επιτόκια. Κανένας δεν απορροφά τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας που προκαλεί η λιτότητα.
Ποιες είναι οι πολιτικές επιπτώσεις αυτής της ανάλυσης; Θα μπορούσε να ελπίζει κανείς, τουλάχιστον, ότι θα έπειθε τις ευρωπαϊκές Αρχές να μεταστραφούν από το ανελέητο και τελικά μάταιο κυνηγητό των ονομαστικών ελλειμμάτων προς διαρθρωτικούς στόχους. Εάν έκαναν μόνο αυτό – που πιστεύω ότι δεν είναι καθόλου αρκετό-- θα μπορούσαν τουλάχιστον να τερματίσουν τον φαύλο κύκλο όπου οι κυβερνήσεις πρέπει να σωρεύουν το ένα πρόγραμμα λιτότητας πάνω στο άλλο απλώς για να ανταποκριθούν σε έναν αυθαίρετο ονομαστικό στόχο. Ένα στόχο που δεν έχει καμιά εγγενή λογική πέραν από το ότι απλώς υπάρχει.Θα μπορούσε κανείς να προχωρήσει πέρα απ' αυτό αν λάβει ως δεδομένη την υστέρηση, δηλαδή το ότι η ύφεση θα προκαλέσει μακροχρόνια ζημία που δεν θα αναστραφεί με την επακόλουθη ανάκαμψη. Για παράδειγμα, αν η κυκλική ανεργία γίνει διαρθρωτική. Η Ιταλία ανέφερε πρόσφατα ότι το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών στο Νότο έπεσε στα επίπεδα του 2004. Όταν μια δεκαετία προσπαθειών να αυξηθεί η εργασία των γυναικών αναστρέφεται από μία μοναδική ύφεση , τότε έχεις υστέρηση.
Σε μια πρόσφατη εργασία, οι οικονομολόγοι Μπραντ ΝτεΛονγκ και Λόρενς Σάμερς άρχιζαν με την παρατήρηση ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής αυξάνεται όταν η νομισματική πολιτική φτάνει στο όριο του 0. Στη συνέχεια πρόσθεταν το φαινόμενο της υστέρησης, έκαναν μια σειρά λογικών υποθέσεων σχετικά με την κατάσταση του κόσμου και βρήκαν ότι το ερέθισμα των δαπανών μπορεί να μετατραπεί σε αυτοχρηματοδοτούμενο. Το επακόλουθο είναι η λιτότητα να προκαλεί τα αντίθετα αποτελέσματα. Με άλλα λόγια η λιτότητα γίνεται η αιτία επιδείνωσης της κρίσης χρέους.
Το ΔΝΤ δεν φτάνει τόσο μακριά. Αλλά ακόμη και οι πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις που προκύπτουν από την ανάλυσή του προκάλεσαν κάποιο σοκ στους Ευρωπαίους που αντέδρασαν με μεγάλο εκνευρισμό στο Τόκιο την περασμένη εβδομάδα. Είπαν ότι δεν “βοηθούσε” το ότι το ΔΝΤ τολμούσε να αμφισβητήσει την υπέρ λιτότητας συναίνεση, δεδομένης της αρχικής δυσκολίας που υπήρξε για να επιτευχθεί.
Αυτό δημιουργεί ένα ερώτημα: γιατί το κάνει αυτό το ΔΝΤ; Εικάζω ότι το ΔΝΤ πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει ότι η παρούσα πολιτική είναι αναποτελεσματική. Το ΔΝΤ έθεσε ένα σημαντικό ερώτημα και αξίζει συγχαρητηρίων ιδίως αν αυτό συνεπάγεται αυτοκριτική.
Βεβαίως, ουδείς έχει την αυταπάτη ότι η Ευρωζώνη θα εγκαταλείψει την πολιτική της λόγω μιας οικονομετρικής ανάλυσης. Όπως γνωρίζουν πολύ καλά πάρα πολλοί απογοητευμένοι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι, η μακροοικονομική ανάλυση γενικά δεν παίζει ρόλο στις αποφάσεις της Ευρωζώνης.
Το περισσότερο που θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την πρόκληση του ΔΝΤ είναι μια αλλαγή της συζήτησης μακροπρόθεσμα. Δεν θα έχει αντίκτυπο στο δημοσιονομικό έτος 2013. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι παρανοϊκοί όσον αφορά την αξιοπιστία τους και περιμένω πως θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν την πολιτική της λιτότητας μέχρι το πικρό τέλος, όταν αυτή πολιτική καταρρεύσει. Τελικά θα έλθει μια εποχή οικονομικής φώτισης, αλλά όχι ακόμη.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι άκρως συμβολικά όλα αυτά που συνέβησαν στην Ιαπωνία. Δυστυχώς, κάνουμε πολύ πιο μεγάλα πολιτικά λάθη από όσα οι Ιάπωνες τη δεκαετία του 1990. Και αν δεν ακούσουμε τη συμβουλή του ΔΝΤ, αυτό που θα ζήσουμε θα είναι χειρότερο.
Πηγή:tometopo
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου