ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Του
Κώστα Μελά*
Τελικά αυτό το περιβόητο δάνειο που εξασφαλίσθηκε, στην
πραγματικότητα δεν δόθηκε για τις ανάγκες της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά των
τραπεζών. Από τα 171,5 δισ. που εξασφαλίστηκαν, τα 118,7 δίνονται ευθέως στο
τραπεζικό σύστημα. Η πολιτική ηγεσία της ΕΕ, υπό το φόβο ενός συστημικού
κινδύνου, αυτό και μόνο φροντίζει. Στην Ελλάδα, αυτή τη «φροντίδα» θα την δούμε
και από τον έκδηλα φιλοτραπεζικό τρόπο που θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση του
εγχώριου τραπεζικού συστήματος, το οποίο, στη δίνη της ύφεσης, βρίσκεται,
πλέον, με «αρνητικά κεφάλαια»! Ο συνεργάτης μας Κώστας Μελάς τα αναλύει όλα
αυτά με όσο γίνεται λιγότερο τεχνικούς όρους.
Το ύψος του συνολικού «νέου», δανείου προς την Ελλάδα,
μετά τις τελευταίες εξελίξεις, ανέρχεται τελικά σε 137,1 δισ. ευρώ. Από αυτά τα
109,1 δισ. δίνονται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα 28,0 δισ. από το ΔΝΤ.
Αν σε αυτά προσθέσουμε και 34,4 δισ. από την πρώτη δανειακή σύμβαση, τα οποία
δεν είχουν απορροφηθεί ακόμα, το συνολικό ύψος των δανειακών κεφαλαίων που εξασφαλίστηκαν
φθάνει τα 171,5 δισ. ευρώ (τα 163,3 δισ. θα απορροφηθούν μέχρι το 2014 και τα
8,2 δισ., που είναι μόνο από το ΔΝΤ το 2015).
Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση που κατατέθηκε στη Βουλή
από τα 109,1 δισ. ευρώ στην πραγματικότητα μόνο τα 61,7 αποτελούν νέα δάνεια.
Τα υπόλοιπα 47,4 δεν συνιστούν νέα υποχρέωση, καθόσον, τα 24,4 προέρχονται από
τη ΣΔ 8/5/2010 (μη χρησιμοποιηθέντα) και τα 23 δισ., ευρώ λόγω του ότι
αποτελούν διευκόλυνση για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Από τα
υπόλοιπα, 9,4 δισ. ευρώ αποτελούν το υπόλοιπο των παλαιών δανείων που αναλογούν
στο ΔΝΤ, και δεν συνιστά κατ’ αναλογία νέο δανεισμό. Ενώ τα 28 δισ. ευρώ
αποτελούν νέο δανεισμό. Συνεπώς, ο νέος δανεισμός φθάνει στο ύψος των 61,7+28
=89,7 δισ. ευρώ. Αν αφαιρεθούν από τα 105,6 δισ. που αποτελούν το ύψος της
απομείωσης (κουρέματος) τότε το καθαρό υπόλοιπο της απομείωσης φθάνει στα 16,3
δισ. ευρώ. Τα 23 δισ. ευρώ δεν θεωρούνται νέος δανεισμός διότι θα πρέπει μετά
μια πενταετία να επιστραφούν από τις τράπεζες στις οποίες θα δοθούν τώρα για
την ανακεφαλαιοποίηση τους. Κατά την άποψή μου, πρόκειται για έμμεση μορφή
δανεισμού και σαφέστατα επιβαρύνει το δημόσιο δανεισμό για τα συγκεκριμένα έτη.
Τα 171,5 δισ. δανείων που εξασφαλίστηκαν θα διατεθούν ως
εξής:
• Τα 30,0 για να χρηματοδοτηθεί μέρος της εθελοντικής
ανταλλαγής ομολόγων της Ελλάδος με επενδυτές του ιδιωτικού τομέα.
• Τα 35,0 για να παρασχεθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να
χρηματοδοτήσει την ενδεχόμενη επαναγορά τίτλων της που έχουν παρασχεθεί ως
ενέχυρο στο ευρωσύστημα, με τίτλους του ΕΤΧΣ (EFSF).
• Τα 5,7 για την εξυπηρέτηση των συσσωρευμένων τόκων
ομολόγων μέχρι την ημερομηνία εθελοντικής ανταλλαγής των ομολόγων.
• Τα 23 για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών
τραπεζών (λέμε άμεση διότι οι συνολικές ανάγκες , μετά την έκθεση της Blackrock
, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2014 θα ανέλθουν σε 48 δισ. ευρώ, δηλαδή θα
διατεθούν περαιτέρω, σε δύο δόσεις, κεφάλαια ύψους 25 δισ. ευρώ).
Συνεπώς, 118,7 δισ. ευρώ θα διατεθούν ευθέως για το
τραπεζικό σύστημα. Τα υπόλοιπα 44,6 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για να
καλύψουν τα ελλείμματα, τις άλλες ανάγκες και τα χρεολύσια (για δάνεια στον
επίσημο τομέα) των ετών μέχρι και το 2014, και 8,2 δισ. ευρώ (από το ΔΝΤ) το
2015.
Ο κίνδυνος μεταφέρεται, βαθμιαία, στο δημόσιο
Η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, ως
γνωστόν, έδωσε τη δυνατότητα στις τράπεζες που το κατείχαν να το ξεφορτωθούν.
Το “φόρτωσαν” τόσο προς την ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) όσο και προς
διάφορα κερδοσκοπικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds).
Τον Μάιο του 2010, οι ιδιώτες πιστωτές από την Ευρώπη
κατείχαν περίπου 68 δισ. δολάρια ελληνικού χρέους, σύμφωνα με την Διεθνή
Τράπεζα Διακανονισμών (BIS). Εάν η Ελλάδα προχωρούσε σε απομείωση (κούρεμα) του
χρέους της τότε, οι τράπεζες θα έχαναν περίπου 51 δισ. δολάρια, με βάση το
ποσοστό απομείωσης σε όρους καθαρής παρούσας αξίας που τελικά πραγματοποιήθηκε.
Όμως η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο ελληνικό χρέος
μειώθηκε στο μισό σχεδόν τους 15 μήνες που ακολούθησαν (σύμφωνα πάλι με την
BIS). Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι υπήρξε απομείωση, το ελληνικό χρέος μειώθηκε
σχετικά λίγο. Έτσι, ο κίνδυνος μιας μελλοντικής απομείωσης παραμένει, και
μάλιστα απειλεί τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, αφού το χρέος αυτό περνά από
τα χέρια των ιδιωτών στον επίσημο τομέα.
Η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων δεν πέτυχε να
καταστήσει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, με αποτέλεσμα μια ακόμη απομείωση χρέους
να γίνει στο μέλλον, η οποία μάλιστα θα συμβεί με έκθεση του δημόσιου τομέα που
κατέχει το ελληνικό χρέος.
Συμπερασματικά, η ΕΕ, τείνει όλο και πιο πολύ να γίνεται
πιο ευνοϊκή προς τον τραπεζικό κλάδο, ιδιαίτερα μάλιστα σε εκείνες τις τράπεζες
που εμφανίζουν αδυναμίες και μπορεί να προκαλέσουν συστημικούς κινδύνους. Κάθε
πολιτική της είναι σχεδιασμένη έτσι που να βοηθά τις τράπεζες - ζόμπι να
επιβιώσουν, όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα.
Οι εγχώριες τράπεζες είναι πλέον, “αρνητικά κεφάλαια»
Οι ελληνικές και οι κυπριακές τράπεζες που
δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, μετείχαν στο PSI με ομόλογα 43 δισ. και δάνεια
ύψους 6,5 δισ. που έχουν χορηγήσει σε ΔΕΚΟ.
Σύμφωνα με έγκυρους υπολογισμούς η προβλεπόμενη
επιβάρυνση από το κούρεμα θα υπερβεί τα 30 με 35 δισ. ευρώ, περισσότερο από όσο
είναι περίπου και τα ίδια κεφάλαια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σήμερα
(περίπου 27,5 δισ. ευρώ). Δηλαδή στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα
υπάρχουν, πλέον, αρνητικά κεφάλαια. Αυτό σημαίνει ότι η παρέμβαση του Ταμείου
Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Τ.Χ.Σ.) είναι απαραίτητη για όλους. Για την
ώρα, δεν είναι γνωστή η μέθοδος λογιστικής απεικόνισης των ζημιών του PSI στα
τραπεζικά αποτελέσματα του 2011.
Παράλληλα, βρισκόμαστε σε αναμονή των συμπερασμάτων της
Blackrock για το ύψος των επισφαλειών που ενυπάρχουν στο χορηγητικό
χαρτοφυλάκιο του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και τα απαιτούμενα
κεφάλαια για την κάλυψή τους. Οι ανακοινώσεις αναμένονται την περίοδο μεταξύ 19
και 23 Μαρτίου.
Είναι γνωστό ότι η Blackrock, μέσα από δειγματοληπτικούς
ελέγχους μεγάλης κλίμακας, διερεύνησε τα δάνεια της λιανικής τραπεζικής
(retail) και σε κάποιο βαθμό και τα επιχειρηματικά δάνεια. Επίσης, έχουν
ελεγχθεί όλες οι off shores εταιρίες των τραπεζών εντός Ελλάδος, ενώ δεν ελέγχθησαν
οι off shores εταιρίες των ελληνικών τραπεζών εκτός Ελλάδος, όπως και οι
θυγατρικές στα Βαλκάνια.
Σύμφωνα με τις ως τώρα υπάρχουσες πληροφορίες η Blackrock
κατέληξε στην εκτίμηση ότι τα προβληματικά δάνεια των 18 τραπεζών που
αξιολόγησε ανέρχονται περίπου στα 25 δισ. ευρώ. Μέχρι τώρα οι τράπεζες έχουν
προβεί σε προβλέψεις για προβληματικά δάνεια ύψους 15 δισ. Άρα, είναι προφανές
ότι χρειάζεται να προβούν σε περαιτέρω προβλέψεις ύψους περίπου 10 δισ., ενώ
κανείς δεν γνωρίζει το βάθος και το μέλλον της ύφεσης.
Αναζητείται ανακεφαλαιοποίηση που να συμφέρει… τις Τράπεζες
Ας δούμε όμως, τώρα, πώς θα γίνει η περίφημη
ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Θα γίνει, όπως συνάγεται, με τον
ακόλουθο τρόπο:
• Θα ολοκληρωθεί η μελέτη για τα απαιτούμενα κεφάλαια για
κάθε τράπεζα.
• Η Τράπεζα της Ελλάδος θα ζητήσει από την διοίκηση και
τους μετόχους τής κάθε τράπεζας να καλυφθεί το απαιτούμενο, μετά από τη μελέτη,
κεφαλαιακό έλλειμμα.
• Η συγκεκριμένη τράπεζα θα αξιολογήσει τα δεδομένα και
θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι απαιτείται η συμμετοχή του Ταμείου
Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Θα συγκληθεί, στη συνέχεια, έκτακτη γενική συνέλευση για
να προταθεί στους μετόχους τουλάχιστον η ελάχιστη συμμετοχή, δηλαδή να καλυφθεί
το 10% των κεφαλαιακών αναγκών. Προηγουμένως η τράπεζα και το ΤΧΣ θα έχουν
προσυμφωνήσει την τιμή της αύξησης κεφαλαίου με προεξόφληση. Σύμφωνα με όλες
τις ως τώρα παραδοχές, το ΤΧΣ επιδιώκει οι τιμές της αύξησης του μετοχικού
κεφαλαίου να είναι πολύ χαμηλότερες από τις τρέχουσες.
Οι τραπεζίτες, εν τω μεταξύ, προσπαθούν η συνολική
ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να μην πραγματοποιηθεί με κοινές, με αναστολή
ψήφου, μετοχές αλλά με Contingent Convertible Bonds (CoCos) δηλαδή με
“ενδεχομένως μετατρέψιμα ομόλογα”, ή συναφή υβριδικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα.
Αυτά διαφέρουν από τα “κανονικά μετατρέψιμα ομόλογα” επειδή ενεργοποιείται η
μετατροπή τους μόνο αν συμβεί κάποιο ενδεχόμενο γεγονός π.χ., η τιμή μετοχής ή
τα κέρδη υπερβούν μια συγκεκριμένη τιμή.
Ο στόχος της κίνησης αυτής είναι να μην λαμβάνονται υπόψη
τα συγκεκριμένα υβριδικά προϊόντα, παρότι αποτελούν μέρος των ιδίων κεφαλαίων,
στον υπολογισμό των κερδών ανά μετοχή (όπου στον αριθμητή τίθενται τα κέρδη και
στον παρανομαστή το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο) και, συνεπώς, αυτός ο τόσο
σημαντικός δείκτης για την χρηματιστηριακή απεικόνιση του τραπεζικού ιδρύματος
να παραμένει υψηλότερα από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
* Ο Κώστας Μελάς διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Πηγή: Η εποχη 18 Μαρτίου 2012
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου