ΗΜΕΡΕΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ, ΗΜΕΡΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Του Άρη Χατζηστεφάνου 

Από τον Ρ/Σ της Πράγας το 1968 μέχρι την ΕΡΑ και από τον σταθμό του Πολυτεχνείου μέχρι το προεδρικό μέγαρο της Χιλής

"Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου και η θυσία μου δεν θα είναι μάταιη. Θα είναι ένα μάθημα ηθικής που θα τιμωρήσει το έγκλημα, τη δειλία και την προδοσία"

Σαλβαδόρ Αλιέντε

«Θα συνεχίσουμε τη μετάδοση για όσο μας το επιτρέπουν οι συνθήκες». Η φωνή της εκφωνήτριας στον ραδιοφωνικό σταθμό της Πράγας ακουγόταν ελαφρώς σπασμένη, καθώς τα άρματα μάχης του Συμφώνου της Βαρσοβίας κινούνταν προς το κτίριο του ραδιοφωνικού σταθμού – ένα από τα τελευταία οχυρά των κατοίκων της Πράγας που αντιστέκονταν στη σοβιετική εισβολή του 1968.

Με μικρές παραλλαγές η ίδια φωνή έχει ακουστεί δεκάδες φορές όταν αυταρχικά καθεστώτα ή ξένοι κατακτητές στέλνουν στρατό και αστυνομία για να κλείσουν ραδιοφωνικούς σταθμούς που επιμένουν να αμφισβητούν την εξουσία τους.

Από την επαναστατική φωνή του Αλιέντε, ο οποίος μιλούσε στο μικρόφωνο τις τελευταίες ώρες της ζωής του μέσα από το προεδρικό μέγαρο στο Σαντιάγκο, μέχρι τους σταθμούς των Αδελφών Μουσουλμάνων, που έκλεισαν με εντολή των Αιγύπτιων στρατηγών μετά την ανατροπή του Μόρσι, το ραδιόφωνο ήταν η τελευταία φωνή που έφτανε στον κόσμο.

Και πάντα ο τελευταίος εκφωνητής ακολουθεί μια ιεροτελεστία που θα έλεγε κανείς ότι περιλαμβάνεται σε κάποιο μυστικό εγχειρίδιο ή διδάσκεται σε σχολές δημοσιογραφίας.

Κατ’ αρχάς ενημερώνει το κοινό του για τον επερχόμενο κίνδυνο και για το γεγονός ότι σε λίγη ώρα η μετάδοση θα διακοπεί: «Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών» ανακοινώνει ο Κώστας Σταυρόπουλος από τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών. «Από τις 7 και 27 πρώτα λεπτά εχθρικά άρματα μάχης προσπαθούν να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να προσεγγίσουν το κτίριό μας» έρχεται να «συμπληρώσει» σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα η εκφωνήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού της Πράγας. «Ισως αυτή είναι η τελευταία μου ευκαιρία να σας μιλήσω. Η Αεροπορία βομβάρδισε τους πύργους αναμετάδοσης του Ράδιο Πορτάλες και του Ράδιο Κορπορασιόν» θα πει μερικές δεκαετίες αργότερα ο πρόεδρος της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, καθώς οι δυνάμεις του στρατηγού Πινοτσέτ έχουν αρχίσει να βομβαρδίζουν το προεδρικό μέγαρο.

Την ίδια χρονιά οι εκφωνητές του Πολυτεχνείου ενημερώνουν τους ακροατές τους για την άφιξη των αρμάτων μάχης στην οδό Πατησίων και αναρωτιούνται «Πώς είναι δυνατόν να κοιμηθείς όταν σημαδεύουν τα παιδιά σου;». Και ενώ η ίδια χώρα ετοιμάζεται να τιμήσει την επέτειο του Πολυτεχνείου, ο Νίκος Τσιμπίδας ανακοινώνει ότι «η αστυνομία είναι στο στούντιο της ελληνικής ραδιοφωνίας».

Προφανώς ο κίνδυνος στον οποίο βρίσκεται ο εκφωνητής είναι κάθε φορά εντελώς διαφορετικός. Από τον ξένο κατακτητή μέχρι τον ντόπιο δικτάτορα ή τους εντεταλμένους πολιτικούς τραπεζών και ξένων δανειστών η συμπεριφορά διαφέρει ριζικά. Ο στόχος όμως παραμένει πάντα ο ίδιος: να σιγήσει κάθε φωνή που απειλεί τα συμφέροντα του καθεστώτος.

Η συνέχεια της τελευταίας ραδιοφωνικής εκπομπές εκφράζει πάντα το όραμα του εκφωνητή για έναν διαφορετικό κόσμο από αυτό που έρχονται να επιβάλουν οι ένστολοι εντολοδόχοι του νέου καθεστώτος: «Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου» λέει ο Σταυρόπουλος. «Αργά ή γρήγορα», συμπληρώνει ο Αλιέντε, «οι μεγάλες λεωφόροι θα ξανανοίξουν και ο ελεύθερος άνθρωπος θα τις διαβεί για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία». «Ολοι σήμερα, αυτή την αυγή περιμένουν να δουν τον λαό να κυβερνάει» αναφέρει ο Μήτσος Παπαχρήστος από τον σταθμό του Πολυτεχνείου, ενώ ο τελευταίος εκφωνητής της ελεύθερης ελληνικής ραδιοφωνίας μας καλεί «για την αξιοπρέπεια και την τιμή μας να σταθούμε ο ένας πλάι στον άλλο… γιατί βρεθήκαμε στον ίδιο δρόμο μαζί».

Τα τελευταία λόγια του εκφωνητή περιλαμβάνουν πάντα και μια προειδοποίηση ότι αυτοί που θα καταλάβουν στο μέλλον τη συγκεκριμένη συχνότητα θα εκπροσωπούν άλλα συμφέροντα και κανείς δεν πρέπει να τους πιστεύει. «Ο ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών ύστερα από λίγο δεν θα είναι ελληνικός, θα είναι γερμανικός και θα μεταδίδει ψέματα» προειδοποιεί ο εκφωνητής, καθώς περιμένει την είσοδο των γερμανικών… συμφερόντων στην Αθήνα. «Σίγουρα αυτό το ραδιόφωνο θα σιγήσει και η δική μου, ήρεμη φωνή, δεν θα φτάνει σε εσάς» λέει στους ακροατές του ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, ενώ ο εκφωνητή της ελληνικής ραδιοφωνίας μάς θυμίζει πως «όταν αυτό το μικρόφωνο κλείσει αυτό που θα ακούτε δεν θα είναι η φωνή σας, δεν θα είναι η φωνή της ελληνικής ραδιοφωνίας, δεν θα είναι η φωνή της ΕΡΤ, αυτοί που θα σας μιλούν δεν θα είναι οι αγωνιζόμενοι εργαζόμενοι της ΕΡΤ».

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών 10/11/13