Διαφθορά και Τιμωρία

 Του Γιώργου Κατρούγκαλου*

Η διαφθορά των πολιτικών δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό γνώρισμα. Αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο μάλιστα διαπλέκεται με τις γενικότερες τάσεις παγκοσμιοποίησης της οικονομίας. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αντιμετώπιση της ως διεθνούς οικονομικού εγκλήματος ουσιαστικά ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, με την ψήφιση στις Η.Π.Α. του νόμου για την ποινικοποίηση της δωροδοκίας ως μέσου για την επίτευξη επιχειρησιακών συμφωνιών με αλλοδαπά κράτη (Foreign Corrupt Practices Act -1977-). 

Υπό μια έννοια, μάλιστα, η διαφθορά συνιστά την εφαρμογή της ηθικής της αγοράς στον υπέρτατο βαθμό, όπου όλα μπορούν να αγοραστούν ή να πωληθούν.

Επιπλέον, η κρίση αντιπροσώπευσης των σύγχρονων δημοκρατιών, και κυρίως η παρακμή των κομμάτων ως βασικών διαμορφωτών της πολιτικής βούλησης των πολιτών, λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής των εστιών διαφθοράς.

Αυτό που διαφοροποιεί τη χώρα μας, όμως, από τις άλλες δυτικές δημοκρατίες είναι ότι η νομή των δημοσίων πόρων, μέσω της διαπλοκής οικονομικών ελίτ και πολιτικής εξουσίας υπήρξε ανέκαθεν σε εμάς το αποτελεσματικότερο μέσο πλουτισμού, είτε μέσω «νόμιμων» τρόπων (π.χ. καναλάρχες που εξαγοράζουν την πολιτική επιρροή των καναλιών τους με δημόσιες συμβάσεις) είτε παράνομων (μίζες και δωροδοκίες).

Με την έννοια αυτή στην Ελλάδα η πολιτική διαφθορά είναι μάλλον ο κανόνας, παρά η εξαίρεση.

Στο παρελθόν το πολιτικό σύστημα μπορούσε να διατηρεί μέσω των δεσμών συνενοχής των εναλλασσόμενων κομμάτων του δικομματισμού την ατιμωρησία των εκλεκτών του.

Ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε το τελευταίο διάστημα την αποκάλυψη πραγμάτων που όλοι υποψιαζόμασταν χωρίς να μπορούμε να τα αποδείξουμε, οφείλεται ακριβώς στην κατάρρευση του πολιτικού συστήματος και την αδυναμία του να εξασφαλίσει πλέον την ομερτά σε όλη της την έκταση. Ακόμη και σήμερα, όμως, ο κολασμός δεν έχει φτάσει στον πυρήνα του παλαιοκομματισμού.

Οι πολιτικοί που έχουν φτάσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου είναι, εν πολλοίς, «ψόφια άλογα», που αποσκοπούσαν να παίξουν το ρόλο αποδιοπομπαίου τράγου για την εκτόνωση της λαϊκής απαίτησης για κάθαρση.

Αυτό πια όμως δεν φτάνει. Και το εκλογικό σώμα είναι πια χωρίς αυταπάτες και η Δικαιοσύνη έχει αναλάβει ένα πολύ πιο δραστικό ρόλο διερεύνησης των σκανδάλων.

Για το λόγο αυτό τα ένοχα ποντίκια των δύο πάλαι ποτέ κομμάτων εξουσίας τρέχουν να εγκαταλείψουν το καράβι που βουλιάζει, αν προλάβουν. Τώρα όμως είναι η ώρα των σημαντικών θεσμικών αλλαγών:

Κατάργηση του επαίσχυντου άρθρου 86, που εξασφαλίζει την ατιμωρησία των επίορκων υπουργών. Γενικότερα, πλήρης αναμόρφωση του πολιτικού και θεσμικού συστήματος, με την εισαγωγή νέων μορφών λογοδοσίας και άμεσης δημοκρατίας.

* Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Πηγή:tvxs